Dekret o przywróceniu funkcji ławnika – sędziego społecznego

Wobec braku poszanowania przez władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą fundamentalnych praw człowieka oraz przestrzegania zasad działania organów państwa i obowiązku przestrzegania prawa

postanawiam

o przywróceniu w wydziałach cywilnych i karnych funkcji Ławnika – sędziego społecznego

Jelenia Góra, dnia 8 sierpnia 2022 r.

Trybunał Narodowy

58-506 Jelenia Góra, ul. Działkowicza 19

Nr KRS 0000686478;   NIP 6112782086

REGON 367795191;      Tel. 791830093

sekretariat@trybunal-narodowy.pl

Dekret

o przywróceniu funkcji Ławnika – sędziego społecznego

Wobec braku poszanowania przez władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą fundamentalnych praw człowieka oraz przestrzegania zasad działania organów państwa i obowiązku przestrzegania prawa

postanawiam

o przywróceniu w wydziałach cywilnych i karnych funkcji Ławnika – sędziego społecznego

Uzasadnienie

Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli. Orzeczenia składu orzekającego w sądach powszechnych bez udziału ławników są orzeczeniami nielegalnymi, administracyjnymi, a nie cywilnymi lub karnymi.

Pozbawiając społeczeństwa konstytucyjnych praw, w tym wolności, praw i obowiązków człowieka i obywatela oraz istotnych gwarancji proceduralnych, głównie w zakresie udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, a także prawa do obrony i wyeliminowania wątpliwości co do bezstronności sędziego w danej sprawie, naruszania przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka, godzi się w prawo naturalne, które jest prawem nadrzędnym.

Ławnicy w procesie orzekania mają zasadniczo równe prawa z sędziami i wywierają faktyczny wpływ na kształtowanie się orzecznictwa sądów powszechnych. Ich udział w procesie stosowania prawa pozwala na osiągnięcie większej zgodności wydanego orzeczenia ze społecznym odczuciem sprawiedliwości, której wymierzanie jest podstawową funkcją sądownictwa. 

Obecność ławnika w składzie związana jest z zasadą kolegialności rozpoznawania spraw sądowych. Prowadzi ona do ograniczenia ewentualnych niedokładności w ustaleniu stanu faktycznego, przybliża sąd do prawdy materialnej. Orzeczenie powinno zaś być rezultatem dyskusji zwieńczonej ostateczną decyzją większości składu sądzącego.

Zgodnie z art. 182 Konstytucji udział obywateli  w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości określa ustawa. Tymczasem  ograniczenia powodują prawie całkowite wydrążenie tej konstytucyjnej normy z treści. 

Zmiana nie została racjonalnie uzasadniona. Jej konsekwencją jest zaś stan niepewności prawnej, który stworzono w sądach powszechnych. Sądy i sędziowie nie są pewni, w jakim składzie powinni rozpoznawać sprawy:  czy z zastosowaniem niekonstytucyjnych przepisów ustawy – narażając się na podnoszenie przez strony postępowań zarzutu nieważności postępowania – czy też powinni podjąć działania mające na celu zapewnienie poszanowania Konstytucji i prawa międzynarodowego w zakresie prawa do sądu. 

Art. 45 ust. 1 Konstytucji stanowi, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Z kolei art. 45 ust. 2 stanowi, że wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. Wyrok ogłaszany jest publicznie.

Swoboda ustawodawcy zwykłego w kształtowaniu procedur sądowych nie oznacza dopuszczalności rozwiązań arbitralnych, które ponad miarę, a więc bez wystąpienia istotnych racji, ograniczają prawa procesowe strony, których realizacja stanowi przesłankę prawidłowego i sprawiedliwego rozstrzygnięcia sprawy. 

Jeżeli więc ograniczenie uprawnień procesowych strony jest zbędne, z punktu widzenia zamierzonych przez ustawodawcę celów, takich jak zapewnienie większej efektywności postępowania sądowego i jego szybkości, a jednocześnie wypacza pozycję stron, uniemożliwia właściwe zrównoważenie ich pozycji procesowej, a tym samym łamie podstawowy postulat sprawiedliwości proceduralnej, czy wreszcie prowadzi do arbitralnego rozstrzygnięcia „sprawy” (w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji) – to wtedy dochodzi do naruszenia gwarancji konstytucyjnych związanych z prawem do sądu.

W przypadku spraw cywilnych prawo przewiduje, że nieważność postępowania zachodzi m. in., jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego..  

TK wskazywał już, że nie jest w świetle art. 182 Konstytucji możliwe całkowite wyłączenie obywateli ze sprawowania udziału w wymiarze sprawiedliwości ani takie jego zawężenie, że udział ten będzie miał jedynie symboliczny charakter (wyrok  TK z 29 listopada 2005 r., sygn. akt P 16/04). Trybunał Narodowy podziela to stanowisko.

Komentarz do art. 42 Konstytucji RP

W zdaniu pierwszym ust. 1 art. 42 wyraża fundamentalną dla odpowiedzialności karnej zasadę, będącą podstawową regułą prawa karnego: nullum crimen (nulla poena) sine lege anteriori. Zasada ta jest wyrazem ochrony jednostki przed samowolą państwa. Wyprowadza się z niej kilka postulatów, adresowanych zarówno do ustawodawcy, jak i do wymiaru sprawiedliwości, w tym: zakaz stosowania niekorzystnej dla sprawcy analogii i stosowania wykładni rozszerzającej (nullum crimen sine lege stricta), zakaz tworzenia typów przestępstw na innej drodze niż ustawowa, szczególnie poprzez doktrynę czy orzecznictwo (nullum crimen sine lege scripta), zakaz wstecznego działania przepisów karnych ustanawiających lub zaostrzających odpowiedzialność karną, czyli zakaz działania prawa wstecz (nullum crimen sine lege praevia) i nakaz określoności, czyli zakaz tworzenia niedookreślonych i nieostrych typów przestępstw.

Każdemu przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, przysługuje prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Prawo to jest fundamentalną zasadą procesu karnego w demokratycznym państwie prawnym. Prawo do obrony, podobnie jak zasady wynikające z art. 42 ust. 1, ma szeroki zakres i dotyczy wszelkich postępowań o charakterze represyjnym oraz wszelkich ich etapów: począwszy od wszczęcia (przedstawienia zarzutów), aż do jego prawomocnego zakończenia, a także postępowań po uprawomocnieniu się wyroku, w tym postępowania wykonawczego.

KONSTYTUCJA
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Tekst uchwalony w dniu 2 kwietnia 1997 r. przez Zgromadzenie Narodowe

Art. 1.

Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli.

Art. 2.

Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej.

Art. 4.

1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.
2. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.

Art. 7.

Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.

Art. 8.

1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.

Art. 9.

Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.

Art. 10.

1. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
2. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały.

Art. 12.

Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji.

Art. 30.

Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.

Art. 31.

1. Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.
2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.
3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Art. 32.

1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

Art. 40.

Nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Zakazuje się stosowania kar cielesnych.

Art. 77.

1. Każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.
2. Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw.

Art. 83.

Każdy ma obowiązek przestrzegania prawa Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 104.

1. Posłowie są przedstawicielami Narodu.

Z tych względów wyłączenie funkcji ławnika – sędziego społecznego jest niedopuszczalne.

To my, Naród o tym decydujemy.

PREZES

Trybunału Narodowego

z siedzibą w Jeleniej Górze

Grzegorz Niedźwiecki